ในยุคที่ผู้บริโภคใส่ใจสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีมากขึ้น การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ก็มีความละเอียดอ่อนมากขึ้นตามไปด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้บริโภคมุสลิม การมีเครื่องหมายฮาลาลบนผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางนั้นเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงความมั่นใจและความปลอดภัยในการใช้งาน แต่เครื่องหมายฮาลาล สำหรับเครื่องสำอางนั้นมีมาตรฐานที่ชัดเจนแค่ไหน? และผู้บริโภคควรพิจารณาอะไรบ้างเมื่อเลือกซื้อผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางที่มีเครื่องหมายฮาลาล
บทความนี้จะพาคุณไปไขข้อข้องใจว่าเครื่องหมายฮาลาล คืออะไร? และทำความเข้าใจเกี่ยวกับมาตรฐานเครื่องสำอางฮาลาลไทยอย่างละเอียด เพื่อให้คุณสามารถเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมกับความต้องการและศรัทธาของคุณได้อย่างมั่นใจ
เครื่องหมายฮาลาล หรือตราฮาลาล คืออะไร
เครื่องหมายฮาลาล หรือตราฮาลาล คือ สัญลักษณ์ที่แสดงให้เห็นว่าผลิตภัณฑ์นั้นได้รับการรับรองว่าเป็นไปตามหลักการฮาลาล ซึ่งหมายถึงสิ่งที่อนุมัติให้บริโภคได้ตามหลักศาสนาอิสลาม โดยมีลักษณะเป็นภาษาอาหรับเขียนว่า “حلال” อยู่ภายในกรอบสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน เพื่อให้ผู้บริโภคมุสลิมสามารถแยกแยะและเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่ตรงตามหลักการทางศาสนาได้อย่างง่ายดาย
ทำไมต้องมีเครื่องหมายฮาลาล?
เครื่องหมายฮาลาลเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับชาวมุสลิมทั่วโลก เพราะเป็นการรับรองว่าผลิตภัณฑ์นั้นถูกผลิตขึ้นตามหลักการทางศาสนาอิสลาม ซึ่งรวมถึงการเลือกวัตถุดิบที่บริสุทธิ์ การฆ่าสัตว์ตามวิธีที่ถูกต้อง และการหลีกเลี่ยงส่วนผสมที่ขัดต่อหลักการทางศาสนา เช่น เนื้อหมู สุรา หรือสัตว์ที่ตายเอง การมีเครื่องหมายฮาลาลจึงช่วยให้ชาวมุสลิมสามารถปฏิบัติตามหลักการทางศาสนาได้อย่างเคร่งครัดและบริโภคอาหารได้อย่างสบายใจ
นอกจากนี้ กระบวนการผลิตที่ต้องผ่านการตรวจสอบตามมาตรฐานฮาลาล ยังเน้นความสะอาดและปลอดภัย ทำให้ผลิตภัณฑ์ฮาลาลมีคุณภาพสูงและเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับผู้บริโภคที่ใส่ใจสุขภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านความสะอาดของวัตถุดิบและการปราศจากสารเคมีที่เป็นอันตราย
การรับรองเครื่องหมายฮาลาล มีกี่ประเภท?
การรับรองฮาลาลนั้นครอบคลุมผลิตภัณฑ์และบริการที่หลากหลาย มาดูกันว่าเครื่องหมายฮาลาลมีสินค้า หรืออาหารอะไรบ้าง? แล้วการรับรองฮาลาลแบ่งออกเป็นกี่ประเภท ดังนี้
- ผลิตภัณฑ์อุปโภค เช่น สบู่ แชมพู ผงซักฟอก ซึ่งต้องผลิตจากส่วนผสมที่ฮาลาลและไม่มีส่วนผสมจากสัตว์ที่ไม่ฮาลาล
- ผลิตภัณฑ์บริโภค เช่น อาหารแปรรูป เครื่องดื่ม ซึ่งต้องใช้วัตถุดิบที่ฮาลาล และกระบวนการผลิตต้องเป็นไปตามหลักการอิสลาม
- การเชือดสัตว์ การชำแหละ การแปรรูป กระบวนการแปรรูปเนื้อสัตว์ต้องดำเนินการโดยผู้ที่เชี่ยวชาญและปฏิบัติตามวิธีการเชือดที่ถูกต้องตามหลักอิสลาม
- การบริการอาหาร เครื่องดื่ม ครัวฮาลาล ร้านอาหารหรือสถานประกอบการที่ให้บริการอาหารต้องใช้วัตถุดิบที่ฮาลาล และมีการแยกอุปกรณ์ครัวที่ใช้กับอาหารฮาลาลและไม่ฮาลาลอย่างชัดเจน
- ผลิตภัณฑ์กลุ่มฮาลาล ผลิตภัณฑ์กลุ่มสำเร็จรูป วัตถุดิบ ส่วนผสม หรือกลุ่มเนื้อสัตว์ฮาลาล ที่นำเข้าจากต่างประเทศ ผลิตภัณฑ์ที่นำเข้ามาจากต่างประเทศก็ต้องผ่านการตรวจสอบและรับรองว่าเป็นฮาลาลตามหลักการอิสลามเช่นกัน
- การขนส่งและหรือกาโลจิสติก การขนส่งผลิตภัณฑ์ฮาลาลต้องแยกจากผลิตภัณฑ์ที่ไม่ฮาลาล เพื่อป้องกันการปนเปื้อน
- เวชภัณฑ์และเครื่องสำอาง ผลิตภัณฑ์ประเภทนี้ต้องไม่มีส่วนผสมที่ขัดต่อหลักการอิสลาม และต้องผลิตภายใต้กระบวนการที่ได้มาตรฐาน
- บรรจุภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์ที่ใช้สำหรับผลิตภัณฑ์ฮาลาลต้องสะอาดและไม่ปนเปื้อน
- เอกสารเพื่อการส่งออก เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการส่งออกผลิตภัณฑ์ฮาลาลต้องระบุชัดเจนว่าผลิตภัณฑ์นั้นได้รับการรับรองฮาลาล
- ประเภทอื่นใดตามที่คณะกรรมการเห็นชอบ นอกจากนี้ยังมีผลิตภัณฑ์และบริการประเภทอื่นๆ ที่อาจได้รับการพิจารณาให้รับรองฮาลาลได้ตามความเหมาะสม
เลขเครื่องหมายฮาลาลมีกี่หลัก สำคัญยังไง
เลขฮาลาล 12 หลักมีความสำคัญอย่างยิ่งต่ออุตสาหกรรมอาหารฮาลาล เนื่องจากเป็นไปตามมาตรฐานสากลที่กำหนดไว้ ช่วยให้การจัดการข้อมูลเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์มีความแม่นยำ และสร้างความน่าเชื่อถือให้กับทั้งผลิตภัณฑ์และผู้ผลิต นอกจากนี้ เลขของเครื่องหมายฮาลาลยังหมายถึงหลักฐานที่ยืนยันว่าผลิตภัณฑ์นั้นผ่านกระบวนการผลิตที่ถูกต้องตามหลักการอิสลาม ทำให้ผู้บริโภคมุสลิมสามารถเลือกซื้อสินค้าได้อย่างมั่นใจ และเปิดโอกาสให้ผลิตภัณฑ์นั้นเข้าถึงตลาดผู้บริโภคมุสลิมทั่วโลกได้กว้างขวางยิ่งขึ้น
สิ่งที่ฮารามในศาสนาอิสลาม
ในศาสนาอิสลาม มีหลายสิ่งที่ถือว่าเป็นฮารามหรือสิ่งต้องห้าม เช่น อาหารบางชนิด ซึ่งตรงข้ามกับฮาลาลที่หมายถึงสิ่งที่อนุญาตให้บริโภคได้ เหตุผลที่อาหารบางชนิดถูกห้ามนั้นมีหลายประการ เช่น เพื่อสุขอนามัย ความสะอาด หรือเป็นการแสดงความเคารพต่อพระผู้เป็นเจ้า ซึ่งอาหารที่ห้ามบริโภคตามหลักศาสนาอิสลาม ได้แก่
- เนื้อสัตว์ หมู หมูป่า สุนัข สัตว์กินเนื้อ เช่น เสือ สิงโต นกนักล่า สัตว์มีพิษ เช่น งู ตะขาบ แมงป่อง สัตว์ที่ตายเอง หรือสัตว์ที่ไม่ได้เชือดตามหลักศาสนา
- สัตว์น้ำ สัตว์น้ำที่ไม่มีเกล็ด
- สัตว์เลื้อยคลาน กบ คางคก
- แมลง ยกเว้นแมลงบางชนิดที่ได้รับอนุญาต เช่น จิ้งหรีด ตั๊กแตน
- เลือด ไม่ว่าจะมาจากสัตว์ชนิดใด
- สุราและเครื่องดื่มมึนเมา
- อาหารที่ปนเปื้อนสิ่งสกปรก
6 ขั้นตอนการขอรับรองเครื่องหมายฮาลาล
การขอรับรองฮาลาลเป็นกระบวนการที่ผู้ผลิต หรือสถานประกอบการต้องปฏิบัติตามเพื่อให้ผลิตภัณฑ์ของตนได้รับการรับรองว่าผลิตขึ้นตามหลักการอิสลาม ซึ่งจะช่วยเพิ่มความน่าเชื่อถือและขยายฐานลูกค้าได้มากขึ้น โดยขั้นตอนการขอรับรองฮาลาลจะมี 6 ขั้นตอน ดังนี้
- รวบรวมเอกสารที่จำเป็น เช่น สำเนาบัตรประชาชน, ทะเบียนบ้าน, ใบอนุญาตประกอบกิจการ, สูตรอาหาร, ฉลากสินค้า, และเอกสารอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการผลิต
- ยื่นเอกสารต่อหน่วยงานที่รับผิดชอบ อาจเป็นสำนักงานคณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทย (สกอท) หรืออีกที่นั้นก็คือสำนักงานคณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัด (สกอจ)
- ตรวจสอบเอกสาร เจ้าหน้าที่จะตรวจสอบเอกสารที่ยื่นมาว่าครบถ้วนถูกต้องหรือไม่ อาจมีการนำตัวอย่างผลิตภัณฑ์ไปวิเคราะห์เพื่อตรวจสอบส่วนผสมและกระบวนการผลิต
- ตรวจสอบสถานประกอบการ เจ้าหน้าที่จะเดินทางไปตรวจสอบสถานที่ผลิตจริง เพื่อประเมินความพร้อมและความสะอาดของโรงงาน
- ชำระค่าธรรมเนียม ผู้ประกอบการจะต้องชำระค่าธรรมเนียมตามที่หน่วยงานกำหนด
- ได้รับการรับรอง หากผ่านการพิจารณาและตรวจสอบทั้งหมดแล้ว ผู้ประกอบการจะได้รับหนังสือรับรองฮาลาล และสามารถนำเครื่องหมายฮาลาลไปติดบนผลิตภัณฑ์ได้
สินค้าฮาลาล กับมาตรฐานที่เข้มงวดเพื่อความมั่นใจ
การผลิตสินค้าฮาลาลนั้นต้องผ่านกระบวนการตรวจสอบที่เข้มงวด เพื่อให้มั่นใจว่าผลิตภัณฑ์นั้นปราศจากสิ่งต้องห้ามตามหลักศาสนาอิสลาม และมีความสะอาด ปลอดภัยต่อผู้บริโภค โดยมีหลักเกณฑ์สำคัญดังนี้
- บุคลากร ผู้ควบคุมและดำเนินการผลิตทุกคนต้องนับถือศาสนาอิสลาม เพื่อให้เข้าใจและปฏิบัติตามหลักการฮาลาลอย่างถูกต้อง
- วัตถุดิบ ได้รับการรับรองว่าเป็นฮาลาลจากแหล่งที่มาที่เชื่อถือได้ ห้ามปนเปื้อนหรือสัมผัสกับสิ่งที่ห้ามตามหลักศาสนาอิสลาม และต้องมาจากสัตว์ที่อนุญาตให้บริโภคตามหลักการอิสลาม และต้องผ่านการเชือดตามหลักศาสนา
- อุปกรณ์และเครื่องจักร ในการผลิตต้องสะอาดและได้รับการบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอ ห้ามใช้ร่วมกับอุปกรณ์ที่ใช้กับผลิตภัณฑ์ที่ไม่ฮาลาล
- กระบวนการผลิต ทุกขั้นตอนการผลิตต้องดำเนินการภายใต้การควบคุมและตรวจสอบอย่างเข้มงวด รวมถึงต้องแยกกระบวนการผลิตสินค้าฮาลาลออกจากผลิตภัณฑ์อื่น ๆ อย่างชัดเจน
- การขนส่งและการจัดเก็บ ต้องทำในพื้นที่ที่สะอาดและปลอดภัย ห้ามปนเปื้อนกับสินค้าที่ไม่ฮาลาล
หน่วยงานที่รับรองเครื่องหมายฮาลาลในไทย
ในประเทศไทย มีคณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัด (กอจ.) ทั้งสิ้น 36 แห่ง และอยู่ระหว่างการเพิ่มอีก 2 แห่ง โดยกอจ. มีหน้าที่หลักในการตรวจสอบและรับรองสถานประกอบการที่ตั้งอยู่ในจังหวัดนั้น ๆ สำหรับจังหวัดที่ไม่มีกอจ. จะเป็นหน้าที่ในส่วนของคณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทย (สกอท.) ที่จะเข้ามาดำเนินการแทน เมื่อผ่านการตรวจสอบและรับรองแล้ว สถานประกอบการจะต้องยื่นขอใช้เครื่องหมายรับรองฮาลาลกับสกอท.
คำถามที่พบบ่อย (FAQs)
ทำไมอาหารฮาลาลถึงสำคัญสำหรับชาวมุสลิม?
เพราะเป็นการปฏิบัติตามหลักการทางศาสนา และช่วยให้มั่นใจได้ว่าอาหารที่บริโภคเข้าไปนั้นสะอาดและปลอดภัย
อะไรคือความแตกต่างระหว่างอาหารฮาลาลกับอาหารทั่วไป?
อาหารฮาลาลผ่านกระบวนการผลิตที่ถูกต้องตามหลักศาสนาอิสลาม โดยให้ความสำคัญกับความสะอาดและความบริสุทธิ์มากกว่า
ทำไมมุสลิมจึงไม่บริโภคของที่ไม่ใช้ฮาลาล
การที่ชาวมุสลิมหลีกเลี่ยงอาหารที่ไม่ฮาลาลนั้นมีเหตุผลหลักอยู่ 3 อย่าง คือ
- สุขอนามัย สัตว์บางชนิดอาจเป็นพาหะนำโรค หรือมีเชื้อโรคปนเปื้อน
- ความสะอาด อาหารบางชนิดอาจไม่สะอาด หรือผ่านการปรุงแต่งที่ไม่ถูกสุขลักษณะ
- ความเคารพต่อพระผู้เป็นเจ้า การบริโภคสิ่งที่พระผู้เป็นเจ้าห้ามถือเป็นการไม่เคารพต่อพระองค์
สรุป
เครื่องหมายฮาลาลเป็นสัญลักษณ์ที่รับรองว่าผลิตภัณฑ์นั้นผลิตตามหลักศาสนาอิสลาม ซึ่งครอบคลุมทั้งอาหาร เครื่องสำอาง และบริการต่าง ๆ การรับรองฮาลาลมีความเข้มงวดในทุกขั้นตอน ตั้งแต่การคัดเลือกวัตถุดิบ กระบวนการผลิต ไปจนถึงการขนส่ง โดยต้องปราศจากสิ่งต้องห้าม (ฮาราม) เช่น เนื้อหมู สุรา หรือสัตว์ที่ไม่ได้เชือดตามหลักศาสนา
ในประเทศไทย มีคณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัด (กอจ.) 36 แห่ง และคณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทย (สกอท.) เป็นผู้ดูแลการรับรองมาตรฐานฮาลาล ผู้ประกอบการที่ต้องการขอรับรองต้องผ่าน 6 ขั้นตอน ตั้งแต่การรวบรวมเอกสาร การตรวจสอบสถานประกอบการ จนถึงการได้รับการรับรองและสามารถใช้เครื่องหมายฮาลาลได้
แหล่งอ้างอิงเกี่ยวกับข้อมูลเครื่องหมายฮาลาล
สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ. มาตรฐานฮาลาลแห่งชาติ–ความรู้ทั่วไป.
https://www.acfs.go.th/halal/general.php
สำนักงานปลัดกระทรวง อว. January 19, 2025. Knowledge Sharing ชุมชนแห่งการเรียนรู้…
http://clinictech.ops.go.th/online/cmo/site_blog_show.asp?id=738
